transactioneel

Transactioneel is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat betekent “met betrekking tot transacties” of “gericht op transacties”. Het wordt toegepast in verschillende contexten, vooral in bedrijfsvoering, informatica en marketing, om aan te geven dat een proces, systeem of data-prikkel rechtstreeks verband houdt met handelingen waarbij waarde van de ene partij naar de andere gaat, zoals aankopen, betalingsverwerkingen of orderregistraties.

De term is afgeleid van transact ie (van het Franse transaction, via het Latijn transactio) en het achtervoegsel -eel, waarmee een adjectief wordt gevormd. In het Nederlands verschijnt het in samengestelde begrippen als transactionele systemen, transactionele data en transactioneel marketing. Het geeft aan dat de focus ligt op operationele transacties in plaats van op lange termijn relaties of analytische doeleinden.

In de informatica wordt vaak gesproken van transactionele systemen of OLTP-omgevingen (online transaction processing). Deze systemen verwerken veel kleine, continue transacties en hebben vaak aandacht voor eigenschappen zoals atomiciteit, consistentie, isolatie en duurzaamheid, bekend als ACID-principes. Voorbeelden zijn betalingsverwerking, orderbeheer en real-time reserveringen.

Toepassingsgebieden omvatten onder meer: transactionele data, waaronder klant-id’s, tijdstempels en bedragen; en marketing of klantenbeheer die directe, concrete verkoopresultaten nastreven in tegenstelling tot relatie- of loyaliteitsgericht benaderingen. In databanktermen kan het tegenovergestelde worden aangeduid als relationeel, wat meer verwijst naar datarelaties en query-structuren dan naar operationele transacties.