atomiciteit

Atomiciteit is een begrip dat in meerdere vakgebieden voorkomt en verwijst naar de eigenschap van iets dat onverdeeld of integraal moet zijn in een bepaald proces of in zijn samenstelling.

In de chemie en in de materiaalkunde verwijst atomiciteit meestal naar het aantal atomen waaruit een molecuul of verbinding is opgebouwd. Zo bestaat water uit drie atomen (H2O), kooldioxide uit drie (CO2) en methaan uit vijf atomen (CH4). De term geeft inzicht in de moleculaire structuur en de mogelijke bindingen tussen de atomen. In bredere zin kan men ook spreken van de atomaire samenstelling van stoffen en van veranderingen in moleculaire structuur.

In de informatica en dataopslag verwijst atomiciteit naar de eigenschap van een bewerking of transactie om onverdeeld te worden uitgevoerd: alle deelbewerkingen slagen samen of geen enkele slaagt. Dit garandeert een consistente toestand, zelfs bij fouten of onderbrekingen. Atomiciteit is een van de ACID-prioriteiten (Atomiciteit, Consistentie, Isolatie, Duurzaamheid). In praktijk worden atomische bewerkingen gerealiseerd met technieken zoals transacties, journaling, locking of lock-free algoritmes en compare-and-swap.

Historisch en filosofisch gezien komt atomiciteit van het idee dat materie uit ononderscheidbare eenheden bestaat, afgeleid van het concept van atomen (van het Griekse atomos: onverbrekelijk). In de moderne wetenschap is de betekenis verder nuancerd: atomen zijn samengesteld uit subatomaire deeltjes en zijn niet per se onbreekbaar, maar het begrip blijft nuttig als metafoor voor integriteit en ononderbroken uitvoering.