Home

spraakwaarheid

Spraakwaarheid is een concept in de taalfilosofie en pragmatiek dat de waarheid van een uiting neerzet als een product van de wijze waarop het wordt gesproken, de intentionele houding van de spreker en de sociale context waarin het gesprek plaatsvindt. In deze opvatting krijgen uitspraken hun ‘waarheid’ niet uitsluitend toegekend door een minimale correspondentie met feiten, maar ook door illocutionaire kracht, geloofwaardigheid en communicatieve succes.

Het begrip is verwant aan spraakakt-theorieën, waarin uitspraken niet alleen informeren maar ook handelen. Spraakwaarheid benadrukt

Toepassingen van het idee verschijnen in analyse van politieke retoriek, mediagedrag en dagelijkse communicatie, waar de

Kritieken richten zich op de uitdaging objectieve evaluatie: als waarheid afhankelijk wordt van context en spreker,

daarom
onder
meer
de
verplichtingen
en
voorwaarden
die
een
spreker
met
een
uitspraak
aangaat,
zoals
eerlijkheid,
intentie
en
consequentie
met
wat
het
gesprek
mogelijk
maakt
of
afsluit.
Het
legt
een
brug
tussen
traditionele
waarheidstheorieën
(zoals
correspondentie
of
coherentietheorieën)
en
pragmatische
benaderingen
waarin
context
en
gebruik
centraal
staan.
validiteit
van
beweringen
vaak
mede
afhangt
van
de
geloofwaardigheid
van
de
spreker
en
de
ontvangende
interpretatie.
Het
concept
roept
vragen
op
over
objectiviteit,
controleerbaarheid
en
de
rol
van
context
bij
het
beoordelen
van
wat
iemand
zegt.
hoe
kunnen
we
dan
nog
spreken
van
universale
of
meetbare
waarheidscriteria?
Desondanks
borduurt
spraakwaarheid
voort
op
bredere
discussies
over
hoe
taal
zowel
informatie
als
handeling
is.