sporenmantel

De sporenmantel is de beschermende eiwitmantel rondom bepaalde bacteriële endosporen, met name bij Gram-positieve bacteriën uit de stam Firmicutes zoals Bacillus en Clostridium. De mantel ligt rondom de cortex en, indien aanwezig, de exosporium en speelt een cruciale rol bij de overleving in ruwe omgevingen. Bij veel soorten bestaat de mantel uit meerdere lagen, waaronder een binnenste en een buitenste mantel; in sommige lijnen is er ook een exosporium.

Tijdens sporulatie wordt de mantel opgebouwd door een gecoördineerde regulatie van morfogenetische eiwitten en sporulatie-specifieke sigma-factoren. Morfogenetische eiwitten zoals SpoIVA en SpoVM helpen bij de aanhechting en vorming van de mantel; SpoVID en andere coat-eiwitten dragen bij aan de correcte lokalisatie en assemblage. De transcriptie-regulatie vindt plaats via sigma-factoren die tijdens verschillende fasen van sporulatie geactiveerd worden, waardoor mantel-eiwitten in een specifieke volgorde tot expressie komen.

Functie: de sporenmantel beperkt waterverlies en biedt weerstand tegen hitte, desinfectantia, chemicaliën en straling, waardoor endosporen langdurig kunnen overleven in ongunstige omstandigheden. De mantel beïnvloedt ook de respons op germinatie en interacties met het milieu.

Structuurvariatie: de exacte samenstelling en dikte van de mantel variëren tussen soorten; sommige sporen dragen ook een exosporium, een dun, extern membraanachtig oppervlak dat extra oppervlakte-eiwitten bevat.

Toepassing: begrip van de sporenmantel is essentieel in microbiologie en in de context van voedselveiligheid en reiniging, aangezien sporen relatief bestand zijn tegen standaarddesinfectiemethoden.