germinatie

Germinatie is het proces waarbij een kiem uit een zaadje ontstaat en uitgroeit tot een jonge plant. Het markeert de hervatting van groei na rust en vereist doorgaans voldoende water, een geschikte temperatuur en ademende zuurstof. Lichtcondities kunnen ook een rol spelen, afhankelijk van de soort.

Tijdens de kieming neemt het zaad water op via imbibitie, waardoor cellen rehydrateren en enzymen geactiveerd worden. Reservevoedingsstoffen zoals zetmeel, eiwitten en vetten worden afgebroken en omgezet in energie en bouwstenen voor de groei. De eerste structuren die ontstaan zijn meestal de wortel (radicle) en daarna de scheut (plumule).

Germinatie kan epigeaal of hypogeaal verlopen. Bij epigeale kieming groeit de scheut bovengronds terwijl de cotyledonen boven de grond komen; bij hypogeale kieming blijven de cotyledonen onder de grond tot latere stadia. Monocoten zaden hebben vaak een coleoptiel als kiemstructuur, terwijl dicotiele zaden doorgaans op een iets andere wijze uitgroeien.

Veel factoren beïnvloeden kieming: zadenkwaliteit en viabiliteit, restdormantie, opslagduur en opslagcondities, en fysiologische processen zoals stratificatie (koudebehandeling) of krassering om de dormantie te doorbreken. Ook omgevingsfactoren zoals temperatuur, vochtigheid, zuurstofgehalte en soms lichtcondities bepalen de snelheid en het percentage kieming.

In de praktijk worden kiempercentages en kiemcurves gebruikt om viabiliteit en kiemkracht te beoordelen. Een germinatie-test wordt toegepast door zaden onder standaardomstandigheden te laten kiemen en het aandeel kiemende zaden binnen een bepaalde termijn vast te stellen, wat essentieel is voor zaadbedrijven, landbouw en bosbouw.