romantisch

Romantisch is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat betrekking heeft op romantiek — de gevoelsmatige, idealistische en vaak liefdesgerelateerde kant van ervaringen, kunst en communicatie. Het kan verwijzen naar een sfeer, persoon of werk dat nadruk legt op emoties, verbeelding en esthetiek boven pragmatisme. In dagelijks taalgebruik kan romantisch zowel positief als negatief worden opgevat: een romantische avond kan charmant zijn, maar ook als overdreven of sentimentalisme worden ervaren.

Etymologisch is romantisch afgeleid van het Franse romantique, via het Latijnse romanticus en verwante vormen in andere talen zoals het Duits en het Engels. In het Nederlands is de vorm met het achtervoegsel -isch gebruikelijk voor adjectieven en duidt op eigenschap of verwantschap.

Historisch verwijst romantisch vaak naar de stroming van de Romantiek in de literatuur en kunst van de late 18e eeuw tot in de eerste helft van de 19e eeuw. Die beweging legde nadruk op subjectiviteit, schoonheid van de natuur, verbeelding en het individu, in tegenstelling tot het klassieke ideaal van evenwicht en orde. In het Nederlands taalgebied is de naam van de beweging 'Romantiek' en wordt 'romantisch' gebruikt om kenmerken van deze stijl aan te geven of om hernieuwde, idealiserende tonen in latere periodes en in populaire cultuur te beschrijven.

Daarnaast wordt het begrip breed toegepast in dagelijkse taal: men spreekt van een romantische sfeer, romantische films, romantische muziek of een romantisch gebaar. In cultuurkritiek en media kan de term ook ironisch of kritisch worden gebruikt om een zekere sentimentalisme aan te duiden. In het moderne Nederlands blijft romantisch een flexibele aanduiding voor emotie, idealisering en relaties.