Romantiek

Romantiek, ook wel romantiek genoemd, is een culturele en artistieke stroming die in de late 18e eeuw in Europa ontstond en in de eerste helft van de 19e eeuw haar hoogtepunt bereikte. Ze ontstond als reactie op de Verlichting en het neoclassicisme, en benadrukte gevoel, verbeelding en de individuele ervaring boven strikte regels en rationaliteit. Belangrijke thema's zijn de natuur, het sublieme, emoties, dromen en mysteries, evenals een interesse voor geschiedenis, folklore en nationale identiteit.

Romantiek manifesteerde zich in literatuur, muziek, schilderkunst en theorie. In de literatuur stond de persoonlijke stem centraal, met aandacht voor innerlijke beleving en subjectiviteit. In de muziek werd expressie en vrijheid belangrijker dan zuivere vorm; in de schilderkunst lag de nadruk op atmosfeer, suggestie en het legendarische of heroïsche. Veel werken zochten naar authenticiteit en een diepe band met het volk, het verleden en het bovennatuurlijke; het idee van de kunstenaar als een geniaal individu speelde een centrale rol.

Hoewel de romantiek in verschillende landen uiteenlopend werd ingevuld, delen ze een obsessie met de emotie, het onbekende en het hogere doel van kunst. De stroming beïnvloedde latere bewegingen zoals het realisme, het symbolisme en literaire scholen, en liet een blijvende erfenis na in beeldende kunsten, literatuur, muziek en filosofie. In Nederland ontstond de romantiek in de vroege 19e eeuw en droeg zij bij aan hernieuwde belangstelling voor nationale geschiedenis en volksleven, naast Franse en Duitse voorbeelden.