petechiën

Petechiën zijn kleine, niet-blancherende bloedingen in de huid of op slijmvliezen, meestal kleiner dan 3 millimeter. Ze ontstaan door lekkage van bloed uit kleine haarvaten net onder het huidoppervlak en vormen vaak talrijke stipjes die bloedrood tot paars van kleur zijn.

Ze kunnen spontaan optreden of na lichte trauma door hoesten, persen bij braken of inspanning. Petechiën komen zowel op de huid voor als op slijmvliezen, zoals in de mond of op het oogoppervlak. Ze zijn meestal niet pijnlijk en de aantallen kunnen variëren.

Oorzaken zijn divers. Veelvoorkomende oorzaken zijn milde trauma’s en infecties (virale of andere), maar ook bloedplaatjesstoornissen (trombocytopenie of plaatjesfunctieverlies), gebruik van antistollingsmiddelen, vasculitis, en coagulopathieën zoals disseminabele intravasale stolling. Tekorten aan vitamine C of andere voedingsstoffen, bepaalde geneesmiddelen en systemische aandoeningen kunnen eveneens bijdragen. In zeldzamere, maar ernstige gevallen kunnen petechiën een teken zijn van levensbedreigende aandoeningen zoals meningokokkensepsis of ernstig sepsisbeeld.

Diagnose en evaluatie hangen af van het geheel beeld. Een arts zal proberen de oorzaak vast te stellen aan de hand van anamnese, lichamelijk onderzoek en aanvullend bloedonderzoek (trombocytentelling, INR/PT, aPTT, en mogelijk een bloeduitstrijkje). Soms is aanvullend onderzoek of een verwijzing nodig, afhankelijk van de verwekker en klinische ernst.

Het onderscheid met purpura en ecchymose is belangrijk: purpura omvat grotere vlekken, doorgaans tussen 3 en 10 millimeter, terwijl ecchymoses meestal groter dan 1 centimeter zijn. Behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak; bij verdenking op ernstige aandoeningen is snelle medische evaluatie noodzakelijk. In afwezigheid van ernstige oorzaken verdwijnen vaak milde petechiën vanzelf.