onbehoorlijk

Onbehoorlijk is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat betekenis heeft als onbeschaafd, ongepast of niet zorgvuldig. Het beschrijft gedrag, taalgebruik of uiterlijk dat niet voldoet aan de normen van fatsoen of decency. De term kan staan voor alledaagse onhandigheid of grofheid, maar krijgt vaak een sterkere connotatie wanneer dingen als behoorlijk ongepast worden ervaren, zoals onbeleefd of als sociale regels schenden.

Etymologie: onbehoorlijk is opgebouwd uit het negatief prefix on- en het woord behoorlijk, dat ’proper, gepast’ betekent. Samen duiden zij op iets dat niet gepast is of niet voldoet aan de gewenste norm van fatsoen. De vorm en betekenis zijn vooral verankerd in het standaardtaalgebruik van het Nederlands en zijn zowel informeel als formeel bruikbaar, afhankelijk van de context.

Gebruik en context: onbehoorlijk komt veel voor in spreektaal en in geschreven taal om gedrag of taal uit te drukken die als ongepast wordt gezien. Voorbeelden zijn onbehoorlijk taalgebruik, onbehoorlijk gedrag op school of op de werkvloer, en op sociale media wanneer iemand debet is aan provocerend of kwetsend gedrag. De term roept meestal een morele beoordeling op en kan variëren in intensiteit van mild tot ernstig, afhankelijk van de situatie.

Relaties: verwante termen zijn onder meer ongepast, onbeleefd, onbeschoft en onzedelijk, die elk een net iets andere nuance hebben. Onbehoorlijk wordt vaak gebruikt als bredere, neutrale aanduiding van gebrek aan fatsoen, terwijl de andere termen specifieker of sterker kunnen zijn, afhankelijk van de context.