netwerkknopen

Netwerkknopen verwijst naar de elementen van een netwerk die met elkaar verbonden zijn door randen of verbindingen. In de grafentheorie worden deze elementen meestal knopen of knooppunten genoemd; in informele gebruik kan ook de term netwerkknopen voorkomen. Ze vormen de positionele eenheden waaruit het netwerk is opgebouwd en vanwaar verbindingen uitgaan of binnenkomen.

Een netwerkknop heeft kenmerken zoals een identiteit (een label of index) en een degree, oftewel het aantal verbindingen dat ermee is verbonden. Netwerken kunnen onderverdeeld worden in gerichte en ongerichte modellen (richting van de verbindingen), en in ongewogen of gewogen modellen (waar verbindingen een gewichtstoekenning hebben, bijvoorbeeld een kosten- of lengteparameter). Netwerkknopen kunnen statisch zijn (blijvende verbindingen) of dynamisch (verbindingen veranderen in de loop van de tijd).

Representatie en metingen spelen een centrale rol in netwerktheorie. Netwerken worden vaak voorgesteld als grafen met knopen en randen, waarbij matrices zoals de afstands- of gewogen-adjacentie-matrix worden gebruikt voor berekeningen. Kenmerken als centraliteit, nabijheid, tussenliggende waarden (betweenness) en clustering beschrijven de positie van knopen binnen het netwerk en hun invloed op de structurele eigenschappen.

Toepassingen van netwerkknopen komen voor in diverse vakgebieden: transport en logistiek (knooppunten in wegen- of treinnetwerken), communicatie en infrastructuur (routers, servers, knooppunten in telecommunicatienetwerken), sociale netwerken (individuen of organisaties als knopen) en biologie (knooppunten in metabole of eiwitnetwerken).

Let op: de term kan in sommige contexten overlappen met concepten uit de knooptheorie in de wiskunde, maar in netwerktechnische teksten verwijst netwerkknopen doorgaans naar knopen in een netwerk in tegenstelling tot wiskundige knopen.