monopolieoligopolie

Monopolie-oligopolie is een niet-standaard term die in de economische literatuur wordt gebruikt om een marktstructuur te beschrijven die zowel kenmerken van een monopolie als van een oligopolie bevat. In een monopolie-oligopolie ligt de marktmacht in kernsegmenten bij één of enkele grote spelers, terwijl in andere segmenten of geografische gebieden nog sprake is van concurrentie tussen meerdere bedrijven.

Belangrijkste kenmerken: een hoge concentratie van marktmacht in de kernactiviteiten; significante toetredingsdrempels; strategische interactie tussen een kleine groep grote bedrijven; product- of dienstendifferentiatie die gedeeltelijke concurrentie mogelijk maakt; soms de aanwezigheid van netwerkeffecten en verticale integratie.

Oorzaken: natuurlijke schaalvoordelen, controle over essentiële inputs of infrastructuur, overheidsregulering of vergunningen, regulering van tarieven in monopolistische onderdelen, fusies en overnames die de structuur versterken.

Implicaties: effect op consumentenprijzen, kwaliteit en innovatie. In sommige gevallen kan macht door dominante spelers leiden tot prijszetting en minder prikkels tot toetreding. Regulering, antitrustmaatregelen en maatregelen die contestability bevorderen kunnen de dynamiek beïnvloeden.

Voorbeelden: telecommunicatie- of nutsmarkten waar een nationale operator een dominante positie heeft in de kerninfrastructuur terwijl kleinere bedrijven concurreren in overige diensten; digitale platformmarkten met een dominante platformspeler naast gespecialiseerde concurrenten; transport- of energiedelen met gereguleerde incumbents en concurrenten in deelmarkten.

Opmerking: de term is niet universeel gestandaardiseerd. Economische analyses verwijzen doorgaans naar mengvormen zoals dominante-firm oligopolie, gereguleerd monopolie of markten met variërende mate van contestability.