meningokokkeninfecties

Meningokokkeninfecties zijn ontstekingsziekten veroorzaakt door Neisseria meningitidis (meningokok). De ziekte kan zich voordoen als meningitis (ontsteking van de hersenvliezen) en/of meningokokkensepsis (sepsis door meningokokken), soms als combinatie. Meningokokken worden meestal overgedragen door langdurig contact via druppels uit de neus of keel van iemand die drager is van de bacterie. Veel dragers blijven asymptomatisch; slechts een klein deel ontwikkelt ziekte. De incubatieperiode bedraagt ongeveer 2 tot 10 dagen, meestal 3 tot 4 dagen.

Klinisch gezien presenteren meningokokkeninfecties zich vaak plotseling met hoge koorts, hoofdpijn, nekstijfheid en fotofobie bij meningitis, en met huidafwijkingen zoals non-blancherende purpura bij sepsis. Bij sommige patiënten zijn er depressie van het bewustzijn, braken of koude extremiteiten. De aandoening kan snel verergeren en levensbedreigende complicaties veroorzaken.

Diagnose wordt bevestigd door een lumbaalpunctie met analyse van CSF (neutrofiele pleocytose, hoog eiwit, laag glucose) en door bloedkweek of PCR. Een Gram-kleur dia geeft vaak Gram-negatieve diplokokken. Behandeling dient onmiddellijk te starten met IV antibiotica, meestal ceftriaxon of penicilline G als de susceptibiliteit bekend is. Contactpersonen van geïnfecteerden moeten profylactisch behandeld worden (bijv. rifampicine, ciprofloxacin of ceftriaxon), afhankelijk van lokale richtlijnen.

Vaccinatie tegen meningokokken is een belangrijke preventie. Vaccins tegen serogroepen A, C, W en Y (MenACWY) en serogroep B (MenB) zijn beschikbaar; vakantiële en routinematige vaccinaties variëren per land en bevolkingsgroep. Meningokokkeninfecties zijn in veel landen meldingsplichtig; bij uitbraken kunnen snelle publiek-gezondheidsinterventies en vaccinatiecampagnes volgen. Complicaties bij overlevering kunnen gehoorstoornis, neurologische schade en ledemaatverlies omvatten.