maagontlediging

Maagontlediging is het proces waarbij de inhoud van de maag geleidelijk in het eerste deel van de dunne darm terechtkomt. Het omvat motorische bewegingen van de maagwand, vooral in de antrum, en wordt gereguleerd door het zenuwstelsel (voornamelijk de nervus vagus) en door hormonen zoals gastrine en cholecystokinine. Het normale leegingsproces zorgt voor menging met maagsappen en de voortzetting van de vertering voordat de inhoud de maag verlaat.

Factoren die de snelheid beïnvloeden zijn onder meer de samenstelling en textuur van de maaltijd. Vloeistoffen verlaten de maag doorgaans sneller dan vaste stoffen; maaltijden met veel vet of vezels vertragen de leeging. Ook de totale hoeveelheid, temperatuur en osmolariteit van de maaltijd spelen een rol; over het algemeen legen koolhydraatrijke en vochtige maaltijden sneller dan vetrijke maaltijden.

Verstoringen van maagontlediging kunnen leiden tot vertraagde leeging, gastroparese genoemd. Oorzaken zijn onder meer diabetes mellitus met autonome neuropathie, na buikoperaties of maagoperaties, infecties, auto-immuun aandoeningen en medicijnen zoals opioïden of anticholinergica. Symptomen zijn misselijkheid, vroeg verzadigd gevoel, braken, een opgeblazen gevoel en buikpijn. Obstructie moet worden uitgesloten.

Diagnostiek en behandeling: De diagnostiek omvat meestal maagontledigingsscintigrafie als gouden standaard en kan worden aangevuld met ademtests of beeldvorming. Behandeling is afhankelijk van de oorzaak en omvat dieetmaatregelen (kleine, frequente maaltijden met beperkte vetten en vezels), prokinetische medicatie en antiemetica. In ernstige of refractaire gevallen kunnen procedures zoals pyloroplastiek of gastrische elektrische stimulatie overwogen worden. Daarnaast worden onderliggende aandoeningen behandeld en kunnen leefstijlaanpassingen de symptomen verbeteren.