leefwijze

Leefwijze, ook wel leefpatroon of levensstijl genoemd, verwijst naar het geheel van dagelijkse gewoonten, routines, waarden en sociale omstandigheden waarmee een persoon het leven invult. Het omvat zowel individuele keuzes als structurele factoren die het dagelijks gedrag bepalen. In sociologie, antropologie en volksgezondheid wordt leefwijze bestudeerd om te begrijpen waarom mensen op bepaalde manieren leven en hoe dit samenhangt met gezondheid en welzijn.

Belangrijke dimensies van leefwijze zijn onder meer voedingspatronen en lichamelijke activiteit, roken, alcoholgebruik en slaap, maar ook wonen en werk, onderwijs en sociaaleconomische positie, sociale netwerken en relaties, en vrijetijdsbesteding en cultuur. Deze aspecten vormen samen het dagelijkse leefmilieu en kunnen elkaar versterken of tegenwerken.

Leefwijze wordt bepaald door een combinatie van persoonlijke voorkeuren en maatschappelijke omstandigheden zoals inkomen, opleidingsniveau, woonomgeving en beleid. Het wordt vaak gemeten met vragenlijsten en samengestelde indices die bijvoorbeeld gezondheidsgedrag samenvatten. In onderzoek naar gezondheid en maatschappelijke ongelijkheid speelt leefwijze een belangrijke rol als mogelijk mediator tussen sociaaleconomische factoren en gezondheidsuitkomsten.

Invloed en kritische noten: leefwijze beïnvloedt gezondheid, ziekte en levenskwaliteit, en kan veranderen door levensfase, omstandigheden en beleidsinterventies. Tegelijkertijd kan de nadruk op individuele leefstijl leiden tot het beschuldigen van personen voor gezondheidsproblemen, terwijl structurele factoren een grotere rol spelen. Culturele verschillen compliceren vergelijkingen en vereisen zorgvuldige interpretatie.