kraakweefselmatrix

Kraakweefselmatrix, ook wel de cartilagineuze extracellulaire matrix genoemd, is de niet-cellulaire component van kraakbeen die chondrocyten omsluit en een essentieel kader biedt voor de werking en mechanical properties van het weefsel. Omdat kraakbeen meestal avasculair is, speelt de matrix een centrale rol bij de voeding van de cellen via diffusie uit het synoviale vocht en het onderliggende bot.

De matrix bestaat uit veel water (ongeveer 65-85% van het gewicht) en een gestructureerd netwerk van macromoleculen. Het belangrijkste vezelprotein is collageen type II, dat samen met kleinere typen zoals IX en XI een fijn fibrillair netwerk vormt. Proteoglycanen, met name aggrecan, vormen grote macromoleculaire aggregaten die met hyaluronzuur zijn verbonden; deze aggrecan-aggregaten trekken water aan en zorgen voor een osmotische zwellingsdruk die compressie mogelijk maakt. Daarnaast zijn niet-collagene eiwitten zoals COMP en diverse glycoproteïnen aanwezig en bepalen ze de interacties met chondrocyten en andere ECM-componenten. De matrix is onderverdeeld in territoriale matrix rondom de cellen en interterritoriale matrix ertussen, met een speciaal pericellulair gebied rondom elke chondrocyt.

Kraakweefselmatrix levert de mechanische eigenschappen van kraakbeen: veerkracht, glijvermogen en schokdemping. Het chondrocyt houdt de matrix in stand, maar kraakbeen is relatief traag verwevend en reparatie bij beschadiging is beperkt. De matrix kan in geringe mate worden aangepast door enzymen zoals MMPs en ADAMTS, en bij veroudering of degeneratieve aandoeningen zoals osteoartrose kan proteoglycaan- en collageenonderhoud afnemen terwijl afbraak toeneemt.