kleurblinde

Kleurblindheid is een verzamelnaam voor aandoeningen waarbij iemand moeite heeft met het onderscheiden van bepaalde kleuren. Een kleurblinde persoon heeft een afwijking in de werking van de zenuwstelsel of ogen waardoor sommige kleuren minder duidelijk of fout worden waargenomen. De mate en kleurcombinaties die lastig zijn, kunnen per individu verschillen.

De meest voorkomende vorm is rood-groene kleurblindheid. Deze vormen zijn meestal erfelijk en X-gebonden, waardoor voornamelijk mannen getroffen worden. Rood-groene kleurblindheid omvat onder meer protanopie en deuteranopie, en varianten zoals protanomie en deuteranomie. Minder vaak voorkomende vormen zijn blauw-geel kleurblindheid (tritanopie en tritanomie) en volledige kleurblindheid (achromatopsie), waarbij kleuren nauwelijks onderscheiden kunnen worden.

Prevalentie en onderscheid tussen geslachten variëren. Globaal komt rood-groene kleurblindheid voor bij een aanzienlijk deel van de mannelijke bevolking van Europese afkomst (rond de 8%), terwijl vrouwen veel minder vaak getroffen zijn. De exacte cijfers hangen af van etnische afkomst en meetmethoden.

Diagnostiek gebeurt meestal via kleurentesten. Veelgebruikte testen zijn de Ishihara-kleurplaat, kwalitatieve testen zoals de Farnsworth-Munsell 100 Hue-test en, in sommige gevallen, anomaloscoopmetingen. Deze tests helpen bij het vaststellen welke kleuren moeilijk te onderscheiden zijn en in welke mate.

Impact en management: kleurblindheid beïnvloedt doorgaans dagelijkse taken die afhankelijk zijn van kleurcodering, zoals kaarten, grafieken en verkeerslichten. Mensen passen zich aan door het gebruik van labels, patronen, texturen en andere cues. Er bestaan ook speciale kleurfilterbrillen of -lenzen die in sommige situaties kunnen helpen, maar ze bieden geen genezing en zijn niet voor iedereen effectief.