keelontstekingen

Keelontstekingen is een ontsteking van de keelholte en soms van de amandelen. Het komt veel voor en kan viraal of bacterieel van aard zijn. Vaak gaat het om faryngitis (ontsteking van de keelholte) of tonsillitis (ontsteking van de amandelen). De meeste keelontstekingen zijn viraal en verdwijnen vanzelf.

Oorzaken en typen: virale keelontstekingen worden veroorzaakt door onder meer rhinovirus, influenzavirussen, adenovirus en coronavirussen. Bacteriële keelontstekingen worden vaker veroorzaakt door groep A-streptokokken (Streptococcus pyogenes). Andere bacteriën of zeldzame schimmelinfecties komen minder vaak voor. Een belangrijke variant is strepptong of streptokokkenfaryngitis/tonsillitis.

Symptomen: kenmerkend is keelpijn en pijn bij slikken, mogelijk keelswelling en roodheid, en soms wit beslag op de amandelen. Koorts, vergrote lymfeklieren in de hals, hoofdpijn en algemene malaise kunnen voorkomen. Bij virale infecties komen vaak ook hoesten en loopneus voor; bij alleen bacteriële keelontsteking is hoesten minder vaak prominent.

Diagnose: bij onderzoek wordt gekeken naar de aard en ernst van de keelpijn, koorts en lymfeklieruitslag. Centorcriteria kunnen worden gebruikt om de kans op streptokokkeninfectie te schatten. Bij verdenking op groep A-streptokokken kan een snelle antigeentest (RADT) of keelcultuur worden gedaan.

Behandeling: virale keelontstekingen vereisen meestal geen antibiotica. Symptomen bestrijden met pijnstillers (paracetamol of ibuprofen), voldoende vocht en rust; gorgelen met zout water en zuigtabletten kunnen helpen. Antibiotica zijn alleen zinvol bij bacteriële infectie en bestaan meestal uit penilline of amoxicilline voor 5–10 dagen. Het gebruik van antibiotica moet gericht blijven op bacteriële etiologie.

Complicaties en preventie: mogelijke complicaties zijn onder andere peritonsillair abces, middenoorontsteking en sinusitis; zeldzaam kunnen rheumatische koorts en glomerulonefritis volgen na streptokokkeninfecties. Preventie berust op goede handhygiëne, vermijden van nauw contact bij ziekte en algemene gezonde leefstijl. De meeste keelontstekingen verbeteren binnen enkele dagen tot een week. Raadpleeg bij ernstige pijn, ademhalingsproblemen, uitgedroogd raken of geen verbetering na een paar dagen.