influenzavirussen

Influenzavirussen zijn leden van de familie Orthomyxoviridae en veroorzaken influenza bij mensen en dieren. Bij de mens zijn de belangrijkste typen influenzavirus A en B; influenzavirus C veroorzaakt meestal milde luchtweginfecties, en influenzavirus D is geïdentificeerd bij runderen met weinig aangetoonde menselijke impact.

Structuur en genoom: influenzavirussen zijn enveloppeerde, negatief-sense RNA-virussen met een gesegmenteerd genoom. A en B hebben acht genoomsegmenten; C heeft zeven. De belangrijkste oppervlakte-eiwitten zijn hemagglutinin (HA) en neuraminidase (NA). Subtypen van influenzavirus A worden geclassificeerd op basis van HA en NA, bijvoorbeeld H1N1 en H3N2.

Overdracht en preventie: influenzavirussen verspreiden zich voornamelijk via ademhalingsdruppels en aerosolen. Seizoensinfluenza vertoont jaarlijks terugkerende patronen, vooral in koude klimaten. De incubatietijd ligt doorgaans tussen één en vier dagen. Vaccinatie tegen influenza gebeurt jaarlijks en wordt aangepast op basis van wereldwijde surveillances; vaccins kunnen geïnactiveerd of levend verzwakt zijn. Crisesituaties kunnen optreden bij pandemieën door nieuwe subtypes die de immuniteit van de bevolking ontlopen.

Diagnose en behandeling: de voorkeur gaat uit naar RT-PCR uit keel- of neusswabs voor definitieve diagnose; snelle antigeentests bestaan maar hebben minder gevoeligheid. Behandeling omvat antivirale middelen zoals neuraminidase-remmers (oseltamivir, zanamivir) en baloxavir; vroege toediening (binnen ongeveer 48 uur) kan de duur en ernst van de ziekte verminderen.

Implications en pandemieën: influenzavirussen veroorzaken jaarlijks seizoensinfluenza, maar influenzavermen A en B kunnen pandemieën veroorzaken door genetische veranderingen (antigenische drift en shift). Historische pandemieën zijn onder meer de Spaanse griep van 1918 (H1N1), de uitbraken in 1957 (H2N2), 1968 (H3N2) en de uitbraak in 2009 (pandemische H1N1). Vogels vormen een natuurlijke reservoir voor A, terwijl varkens vaak dienen als mengreservoir voor re-assortering.

---