streptokokkeninfecties

Streptokokkeninfecties zijn infecties veroorzaakt door streptokokkenbacteriën, een groep van gram-positieve bacteriën. In de geneeskunde zijn met name Streptococcus pyogenes (groep A) en Streptococcus agalactiae (groep B) van belang, naast andere groepen zoals viridans-streptokokken. De klinische verschijnselen variëren afhankelijk van het type en de locatie van de infectie.

Streptokokken worden doorgaans verspreid door druppeltjes van neus en keel of door direct contact met geïnfecteerde wonden. Groep A-streptokokken veroorzaken vaak keelpijn, koorts en glanzende amandelen, maar kunnen ook huidinfecties zoals impetigo, erysipelas of cellulitis veroorzaken. Ernstige aandoeningen zoals necrotiserende fasciitis en streptokokken toxisch shocksyndroom komen voor bij invasieve infecties. Groep B-streptokokken koloniseren veel volwassenen en kunnen bij zwangere vrouwen en pasgeborenen ernstige neonatale infecties veroorzaken, zoals sepsis, meningitis en longontsteking.

Diagnose is meestal klinisch ondersteund door laboratoriumtests. Bij verdenking op groep A-streptokokkeninfectie wordt vaak een snelle antigenentest uit keelstoffen verricht, gevolgd door een bevestigende keelcultuur. Bij invasieve ziekte worden bloedkrielletjes en vocht of weefsel onderzocht. Behandeling bestaat voornamelijk uit antibiotica; penicilline of amoxicilline zijn eerste keus, vaak 10 dagen voor keelpijn. Bij penicillineallergie kunnen alternatieven zoals cephalosporines of macroliden worden gebruikt. In ernstige of invasieve gevallen kunnen hospitalisatie en intraveneuze behandeling noodzakelijk zijn, soms in combinatie met clindamycine om toxineproductie te remmen.

Preventie omvat goede hygiëne en, bij groeps B-streptokokken, intrapartum antibiotica-prophylaxe bij zwangeren met risicofactoren om neonatale sepsis te verminderen. Vaccinatie tegen streptokokken is nog niet algemeen beschikbaar. Prognose is doorgaans gunstig bij tijdige behandeling, hoewel invasieve infecties ernstig kunnen verlopen.