ideele

Ideele is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat betrekking heeft op ideeën, idealen of ethische overwegingen. Het beschrijft motieven, doelen of praktijken die worden gedreven door principiële waarden en morele overtuigingen, in plaats van door winst, efficiëntie of tastbare opbrengsten.

Het woord wordt gebruikt in verschillende contexten, waaronder politiek, maatschappelijk debat en organisatiekunde. Voorbeelden zijn ideële motieven, ideële waarden en ideële doelen. In dergelijke uitingen verwijst ideëel naar wat men nastreeft op basis van wat men als goed, rechtvaardig of waardevol beschouwt, eerder dan naar wat economisch of praktisch noodzakelijk is.

Etymologie en varianten: ideele en ideëel zijn afgeleide vormen die voorkomen afhankelijk van grammaticale context. De basis ligt bij idee; het achtervoegsel -eel geeft aan dat het bijvoeglijk is. In de moderne spelling is ideëel de gangbare vorm, terwijl de vrouwelijke/meervoudige of andere verbuigingen resulteren in ideële of ideële motieven, afhankelijk van de antecedent.

Relatie tot verwante termen: ideëel wordt vaak tegenover termen als commercieel, utilitair of praktisch geplaatst. Het waarschuwt voor motieven die primair gebaseerd zijn op morele of idealistische overwegingen, en kan ook kritiek oproepen wanneer ideële beloften onwaarschijnlijk of niet nagekomen blijken.

Toepassingsvelden: de term komt veel voor in discussies over non-profitorganisaties, vrijwilligerswerk, onderwijs, en sociale bewegingen, waar men het belang onderstreept van doelen die verder gaan dan financiële belangen.

Zie ook: idealen, ethiek, moraal.