hersenvaatproblemen

Hersenvaatproblemen verwijzen naar aandoeningen die de bloedvaten in de hersenen aantasten en zo de bloedtoevoer of de bloedingscontrole in de hersenen beïnvloeden. Ze kunnen acuut of chronisch zijn en leiden tot neurologische uitval, afhankelijk van de plek en de ernst. De meest voorkomende vorm is een beroerte door een verstopte bloedvat of door een bloeding in/om de hersenen.

De belangrijkste typen zijn ischemische cerebrovasculaire aandoeningen, hemorrhagische beroertes en andere vaatproblemen zoals aneurysma’s en arterioveneuze malformaties (AVM). Ischemie ontstaat door blokkade van een hersenslagader, vaak door een stolsel of door slagaderverkalking. Hemorragische beroertes ontstaan door een scheuring van een bloedvat, wat tot ernstige intracerebrale of subarachnoïdale bloedingen leidt. Aneurysmata zijn uitzettingen van een slagader die kunnen scheuren. AVM’s zijn aangeboren afwijkingen waarin slagaders direct in aders uitmonden.

Symptomen treden meestal plotseling op en kunnen onder meer bestaan uit halfzijdige verlamming of gevoelloosheid, moeite met spreken of begrijpen, plotseling gezichts- of gezichtsuitval, duizeligheid, evenwichtsproblemen, en een ernstige hoofdpijn bij een bloeding. TIAs zijn korte episodes van soortgelijke symptomen die vanzelf weer verdwijnen. Bij vermoeden van een beroerte is directe medische zorg essentieel.

Diagnostiek bestaat uit snelle klinische beoordeling en beeldvorming zoals CT- of MRI-scan van de hersenen, evenals angiografie of duplexonderzoek van halsslagaders om de oorzaak vast te stellen.

Behandeling is afhankelijk van het type aandoening. Bij ischemische beroerte kunnen reperfusiebehandelingen plaatsvinden, zoals trombolyse en mogelijk mechanische thrombectomie. Hemorragische beroertes vereisen snelle bloeddrukcontrole en soms neurochirurgische ingrepen. Verder wordt recidief voorkomen met antitrombotische middelen, statines en behandeling van risicofactoren, ondersteund door revalidatie.

Belangrijke risicofactoren zijn hoge bloeddruk, hoog cholesterol, roken, diabetes, zwaarlijvigheid en gebrek aan lichaamsbeweging. Niet-modificeerbare factoren zijn leeftijd, geslacht en familiegeschiedenis. Het vooruitzicht varieert sterk per type en ernst, maar snelle behandeling verbetert de uitkomst.