gelijktmatige

Gelijktmatige is een zeldzame Nederlandse bijvoeglijke naamwoord, gevormd uit gelijkt- (afgeleid van gelijk) en het suffix -matige, waarmee een wijze of aard wordt aangeduid. In de praktijk beschrijft gelijktmatige handelingen,procedures of uitkomsten die op een gelijke, symmetryke of pariteitsbewuste manier worden uitgevoerd. De term komt weinig voor en staat niet in de meeste standaardwoordenboeken; wanneer ze wordt gebruikt, verschijnt ze doorgaans in discussies over eerlijke procedures, bestuur of experimenteel ontwerp, waar de nadruk ligt op gelijke behandeling van deelnemers of componenten.

Etymologie en verwante termen: gelijkt- stamt van gelijk, terwijl -matige een productieve suffix is die een “naar behoren” of “op wijze van” betekenis toevoegt. Gelijktmatige wordt soms verward met gelijktijdig (tegelijk) of gelijkmatig (evenwichtig), maar heeft een eigen connotatie van handelingen die expliciet naar gelijke behandeling of gelijke omstandigheden streven.

Gebruik en nuances: door zijn zeldzaamheid wordt gelijktmatige meestal vervangen door meer gangbare uitdrukkingen zoals eerlijk, gelijkmatig of gelijkwaardig, afhankelijk van de context. In beleidsbespreking en ontwerp van experimenten kan een voorgesteld begrip van gelijktmatige procedures worden gebruikt om criteria en toewijzingen te beschrijven die voor alle partijen identiek zijn.

Voorbeelden: "Het toewijzingsproces moet gelijktmatige criteria hanteren." "Een gelijktmatige verdeling van middelen voorkomt favoritisme." Zie ook: gelijkheid, gelijkwaardigheid, gelijkmatige verdeling. Aantekening: de term is niet wijdverspreid, en gebruik kan regionaal of vakgebiedspecifiek zijn.