Home

gebruikscriterium

Gebruikscriterium is een concept in taalkunde en lexicografie dat verwijst naar een criterium om de geldigheid of acceptatie van een taalkundige vorm vast te stellen op basis van daadwerkelijk taalgebruik. Het gaat uit van het idee dat wat als standaard of aanvaardbaar geldt, wordt bepaald door hoe sprekers taal in praktijk gebruiken, in plaats van uitsluitend door prescriptieve regels.

In woordenboeken, spelling- en grammaticagidsen en taalbeleid dient het gebruikscriterium als leidraad voor opname, standaardisatie of

Beperkingen van dit criterium zijn onder meer dat gebruik frequentie en verspreiding kunnen variëren naar regio,

Verhouding tot theorieën: het brugt concept is centraal in descriptivistische taalkunde en corpuslinguïstiek, die taal beschouwen

Zie ook: descriptivisme, lexicografie, corpuslinguïstiek.

aanbeveling
van
een
vorm.
Een
nieuw
spelling,
woord
of
syntactische
constructie
wordt
doorgaans
als
geschikt
beschouwd
wanneer
het
zich
langdurig
en
over
meerdere
domeinen
en
in
diverse
contexten
voordoet,
en
verifieerbaar
is
in
bronnen
zoals
corpora,
literatuur,
media
en
spraakopnames.
sociale
groep
en
register.
Een
vorm
met
hoge
frequentie
in
een
beperkt
domein
hoeft
niet
automatisch
standaard
te
worden,
terwijl
sommige
legitieme
maar
minder
frequente
vormen
juist
kunnen
ontbreken.
Bias
in
corpusselectie,
tijdsafhankelijke
veranderingen
en
maatschappelijke
dynamiek
kunnen
oordelen
beïnvloeden.
als
product
van
gebruik.
Het
staat
tegenover
prescriptieve
criteria
die
taal
reguleren
volgens
autoriteiten
of
ideale
normen.