legitieme

Legitieme is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat betekent dat iets in overeenstemming is met de wet, rechtmatig of geldig, en in bredere zin gegrond of gerechtvaardigd is. Het wordt gebruikt om aan te geven dat een claim, reden, eigendom of relatie aanvaardbaar is volgens wettelijke of maatschappelijke normen. Voorbeelden zijn onder meer een legitieme reden, een legitieme claim of een legitieme afstamming.

Historisch gezien had legitiem vooral de connotatie van erfopvolging en afstamming: een kind werd als legitiem beschouwd als het geboren was uit gehuwde ouders. In die context werd onderscheid gemaakt tussen wettelijk erkende afstamming en afstammingen buiten het huwelijk. In de moderne taal is de term breder gaan gelden en kan ze verwijzen naar elke situatie die noodzakelijkerwijs wettig of gegrond wordt geacht, niet alleen naar familierelaties.

Verwante begrippen en nuances: legitimiteit verwijst naar de toestand of kwaliteit van iets legitiems, bijvoorbeeld de legitimiteit van iemands handelen of van een claim. Legitimatie is het proces of de middelen om iets te rechtvaardigen of te verifiëren, en ook welles-nietes termen zoals identiteitsbewijzen vallen onder “legitimatie” in andere contexten. Synoniemen voor legitiem zijn wettig, rechtmatig, gegrond en gerechtvaardigd, terwijl illegitiem en onwettig tegenovergestelde betekenissen hebben. In juridisch en politiek taalgebruik kan het verschil tussen legitiem en legaal subtiel zijn: legitiem verwijst vaak naar juist en gerechtvaardigd, terwijl legaal vooral naar naleving van de wet wijst.