excentrische

Excentrische is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands, afgeleid van excentrisch, en betekent letterlijk „niet centraal” of „afwijkend van het centrum”. Het wordt gebruikt om aan te geven dat iets buiten het centrum ligt of een scheefstand vertoont. De term komt in verschillende vakgebieden voor, maar de precieze betekenis hangt af van de context.

Herkomst: excentrisch komt van het Griekse ex- (“uit”) en kentron (“centrum”). Via Latijn en Duits is het in het Nederlands ingeburgerd als excentrisch, met de afgeleide vorm excentrische.

Toepassingen: in wiskunde en meetkunde verwijst excentrisch vaak naar centra of lijnen die niet het centrale punt van een figuur vormen. Een bekend voorbeeld zijn de excenters van een driehoek, het punt waar de externe hoekbisectoren elkaar ontmoeten, en de bijbehorende excirkel. In techniek en engineering wordt gesproken van een excentrische as of excentrische aandrijving: een as die buiten het geometrische centrum ligt, wat rotatie- of draaimomenten kan genereren.

In de biologie en fysiologie beschrijft men excentrische contracties wanneer een spier verlengt onder belasting, wat een belangrijk onderdeel is van krachttraining en revalidatie. In het algemeen taalgebruik kan excentriek ook verwijzen naar personen of zaken die afwijkend of buitengewoon zijn. De exacte interpretatie hangt af van de discipline en de context.