contraceptie

Contraceptie is een verzamelterm voor middelen en praktijken die voorkomen dat een zwangerschap optreedt tijdens of na seksuele activiteit. Het doel is controle krijgen over voortplanting en kinderwens plannen. Niet alle vormen beschermen tegen seksueel overdraagbare aandoeningen; condooms bieden wel STI-bescherming, maar de meeste andere methoden niet. De keuze hangt af van medische geschiedenis, leefstijl, mogelijke bijwerkingen en de gewenste duur van gebruik.

Methoden kunnen worden ingedeeld in barrièremethoden, hormonale en spiraalmethoden, niet-hormonale spiralen, permanente methoden en noodanticonceptie. Sommige combineren ook STI-bescherming, sommige niet. Effectiviteit en bijwerkingen variëren per methode en per persoon.

Barrièremethoden blokkeren de bevruchting. Voorbeelden zijn condooms voor mannen en vrouwen, cervicale kapjes en pessums, en spermiciden. Ze kunnen soms worden gecombineerd met andere methoden.

Hormonale methoden verminderen of stoppen ovulatie en veranderen het slijm van de baarmoederhals. Voorbeelden: gecombineerde pil, minipil, pleister, ring, injectie, implantaat en hormonale spiraal. Niet-hormonale spiralen (koper) voorkomen bevruchting via een ongunstige omgeving. De levensduur varieert afhankelijk van het type.

Permanente methoden zoals sterilisatie (vasectomie of tubaire ligatie) zijn invasief en meestal onomkeerbaar. Noodanticonceptie kan zwangerschap voorkomen; opties zijn noodpil en het gebruik van een koperspiraal als spoedbehandeling, binnen beperkte tijd na onbeschermde seks.

Bij het kiezen van anticonceptie is advies van een huisarts, gynaecoloog of zorgverlener nuttig. Rechten, toegang en betaalbaarheid verschillen per land. Veel methoden zijn veilig voor de meeste mensen, maar sommige hebben contra-indicaties.