congestieheffingen

Congestieheffingen zijn beleidsinstrumenten waarbij automobilisten kosten betalen om een gedefinieerd stedelijk gebied tijdens piekuren te betreden. Het doel is congestie te verminderen, de luchtkwaliteit te verbeteren en reistijden te verkorten, terwijl de inkomsten worden gebruikt voor transportinfrastructuur en openbaar vervoer. De toepassing en effecten variëren per locatie en ontwerp.

Het ontwerp van congestieheffingen verschilt per stad. Kenmerkend zijn een afgebakende zone, tijdsvensters waarin de heffing geldt, en een tariefstructuur die bijvoorbeeld hoger kan zijn tijdens piekuren. Vaak bestaan er vrijstellingen of korting voor bewoners, hulpdiensten, ondernemers en voertuigen met lage uitstoot. De heffing wordt meestal afgeschreven via automatische kentekenherkenning of elektronisch betalen, en de opbrengsten worden doorgaans aangewend voor vervoergerelateerde projecten.

Bekende voorbeelden zijn Londen, waar de Congestion Charge in 2003 werd ingevoerd, en Stockholm waar sinds 2006 een Congestion Tax bestaat. Singapore heeft ook een vorm van betaalde wegen en prijsprikkels voor rijgedrag toegepast. Evaluaties tonen in veel gevallen een afname van verkeersvolume en reistijd in het getroffen gebied, met variaties in effecten op emissies en verkeersverschuiving naar randgebieden. De mate van succes hangt samen met de beschikbaarheid van concurrerende vervoersmiddelen en de wijze waarop de opbrengsten worden besteed.

Kritiek en uitdagingen betreffen onder meer mogelijke regressieve effecten op lage-inkomensreizigers, privacyzorgen door cameraopnames, administratieve kosten en politieke acceptatie. Succes vereist transparante uitgaven van de opbrengsten, aansluiting op hoogwaardig openbaar vervoer en bredere stedelijke mobiliteitsplannen.