antillichaam

Een antillichaam is een Y-vormig eiwit dat door plasmacellen wordt geproduceerd en specifieke antigenen herkent en neutraliseert. Het bestaat uit twee zware ketens en twee lichte ketens, met variabele regio’s die de antigenbindingsplaats bepalen en constante regio’s die de effectorfuncties regelen. De diversiteit ontstaat door recombinatie van genen gedurende B-celontwikkeling en door somatische hypermutatie na blootstelling aan een antigeen.

Antillichamen ontstaan wanneer B-cellen worden geactiveerd door een antigeen en T-celhulp ontvangen; hierdoor differentiëren ze tot plasmacellen die grote hoeveelheden antilichamen secreteren met dezelfde specificiteit als de oorspronkelijke B-celreceptor. Geheugen-B-cellen blijven achter voor snellere respons bij herhaalde blootstelling.

De belangrijkste functies zijn neutralisatie (blokeren van pathogeeninvasie of toxineactiviteit), opsonisatie (verhoging van fagocytose), activatie van het klassieke complementpad en Fc-receptor-gemedieerde afbraak zoals antistof-afhankelijke cellulaire cytotoxiciteit (ADCC).

Er bestaan vijf hoofdklassen van immunoglobulinen: IgM, IgG, IgA, IgD en IgE, elk met verschillende locaties en functies. IgG is doorgaans de meest voorkomende in serum, IgA beschermt mucosa, IgM reageert vroeg bij immunisatie, IgE werkt bij allergische reacties, en IgD heeft een rol op B-cellen.

Antillichamen spelen centrale rollen in diagnostiek en therapie. Serologisch onderzoek detecteert antilichamen tegen ziekteverwekkers; monoklonale antilichamen worden gebruikt bij de behandeling van diverse aandoeningen, en antilichamen worden ook ingezet in diagnostische tests en in conjugaten. Abnormale antilichamen kunnen betrokken zijn bij auto-immuunziekten; deficiënties in antistofproductie leiden tot immunodeficiënties.