Zenuwcellichaam

Zenuwcellichaam, ook wel perikaryon of soma genoemd, is het centrale deel van een neuron. Het bevat de celkern en de meeste organellen en fungeert als metabool en synthetisch centrum van de cel.

Locatie en relaties: in het centrale zenuwstelsel ligt het cellichaam meestal in de grijze stof, waar veel neuronen voorkomen. In het perifere zenuwstelsel bevinden cellichamen zich in ganglia. Het soma ontvangt signalen via de dendrieten en werkt deze signalen gedeeltelijk bij elkaar voordat het signaal naar de axonheuvel gaat.

Structuur: de cel bevat een plasmamembraan rondom het cytoplasma (perikaryoplasma) met een kern en nucleolus. De ruwe endoplasmatische reticulum en ribosomen vormen de Nissl-substantie, belangrijk voor eiwitsynthese. mitochondriën leveren energie, het Golgi-apparaat bewerkt en sorteert eiwitten, en lysosomen verwijderen afval. Het cytoskelet, met neurofilamenten en microtubuli, geeft vorm en transporteert materialen naar axon en dendrieten. Het soma bevat ook pigmenten en inclusies die per type neuron kunnen variëren.

Functie: het zenuwcellichaam is het hoofdkwartier voor stofwisseling en eiwitsynthese, onderhoud van celorganellen en membranen, en de integratie van postsynaptische input. De soma speelt een cruciale rol bij de besluitvorming over het al dan niet genereren van een actiepotentiaal via de axonheuvel.

Variatie en distributie: neuronale cellichamen variëren in vorm van multipolair tot bipolair en unipolair, afhankelijk van het type neuron. In het CNS bevinden ze zich vooral in de grijze stof; in het PNS in ganglia. In verschillende neuronen komen specifieke kenmerken van Nissl-substantie en inclusies voor.