Voetulceraties

Voetulceraties zijn open wonden of zweren op de voet die vaak ontstaan door onderliggende aandoeningen zoals diabetes mellitus, vaataandoeningen of neuropathie, maar ook na trauma of langdurige druk. Ze komen het meest voor bij mensen met perifere neuropathie of perifere arteriële ziekte en vereisen een zorgvuldige beoordeling van zowel lokale wondzorg als systemische factoren.

Oorzaken en typen vormen samen een belangrijk onderscheid. Neuropathische ulcera ontstaan door zenuwbeschadiging en verlies van gevoel, meestal bij diabetes. Ischemische ulcera ontstaan door onvoldoende bloedtoevoer door slagaderverkalking. Neuroische ulcera combineren beide factoren. Ook veneuze insufficiëntie speelt een rol bij sommige voetwonden. Vaak is er sprake van een combinatie van factoren.

Klinische presentatie en risicofactoren: wonden op de voetzolen of tenen kunnen pijnloos zijn bij neuropathie, terwijl bij ischemie meer pijn bij rust kan voorkomen. Tekenen van infectie zijn roodheid, zwelling en soms koorts. Risicofactoren zijn diabetes, neuropathie, PAD, roken, hypertensie, obesitas, beperkte mobiliteit en het dragen van ongeschikt schoeisel.

Diagnostiek: het wondscreening en klinisch onderzoek staan centraal, met sensoren zoals monofilamenten om neuropathie te evalueren. Bloedglucosecontrole en pedaalpolscontrole zijn gebruikelijk; ABI-meting (an/tibiaal) beoordeelt ischemie. Voor verdenking op osteomyelitis kan beeldvorming (röntgenfoto, MRI) nodig zijn, en bij infectie vaak een wondkweek.

Behandeling: doel is wondgenezing en preventie van complicaties.zorg omvat debredement en passende wondzorg, drukontlasting (offloading), infectiebehandeling indien nodig, en behandeling van ischemie (revascularisatie indien mogelijk). Glykemisch beheer en multidisciplinaire zorg zijn cruciaal.

Preventie: dagelijkse voetinspectie, huid- en nagelverzorging, passende schoenen, regelmatige controles bij zorgverleners en podotherapie, en leefstijlmaatregelen zoals stoppen met roken. Prognose varieert sterk; vroeg opsporing en adequate behandeling verminderen risico op infectie en amputatie.