amputatie

Amputatie is een chirurgische ingreep waarbij een lidmaat of een deel daarvan wordt verwijderd. De operatie kan noodzakelijk zijn bij ernstig trauma, infectie die niet kan genezen, maligne tumoren of ernstige vaatproblemen die leiden tot blijvende weefselschade. Ook bij aangeboren afwijkingen kan amputatie aan de orde komen. Het doel is het verwijderen van niet-levensvatbaar of schadelijk weefsel en het voorkomen van verdere gezondheidsrisico’s, vaak met het oog op revalidatie met behulp van een prothese.

Verschillende niveaus van amputatie bestaan, afhankelijk van de plek op het ledemaat. Bij de arm spreken we van transradiale (onder de elleboog) en transhumerale (boven de elleboog). Bij het been: transtibiale (onder knie) en transfemorale (boven knie). Ook digitale amputaties (teen of vinger) komen voor. Het exacte niveau hangt af van de diagnose, de bloedsomloop, de gezondheidstoestand en de mogelijkheden voor revalidatie.

Tijdens de operatie verwijdert de chirurg het aangedane weefsel en vormgeeft de stomp zodat een prothese passend kan worden aangetrokken. Spierlagen worden gespannen en rond botuiteinden geassembleerd om balans en functionaliteit te bevorderen; soms wordt een drain geplaatst. De eerste weken na de ingreep richten zorgverleners zich op wondgenezing, pijncontrole en voorkomen van complicaties, terwijl revalidatie snel kan starten.

Postoperatief kunnen complicaties optreden, zoals infectie, vertraagde wondgenezing, neuroma, contracturen en phantompijn of -gevoelens. Functionele uitkomsten variëren en hangen af van het amputatieniveau, algemene gezondheid en de kwaliteit van revalidatie. Prothetische revalidatie speelt doorgaans een centrale rol bij herstel van mobiliteit en onafhankelijkheid. Zie ook prothese, revalidatie en diabetes mellitus als relevante onderwerpen.