Verklemmen

Verklemmen is een Nederlands werkwoord dat verwijst naar het vast raken of vastklemmen van bewegende onderdelen, waardoor beweging of werking wordt belemmerd. In technische contexten beschrijft het vaak dat een machine, motor of constructie plotseling stilstaat doordat onderdelen tegen elkaar aankomen, klemmen of door wrijving vast komen te zitten. De toestand kan tijdelijk zijn en ontklemmen is meestal voldoende; bij zwaardere belasting kan verklemmen leiden tot beschadiging van componenten of tot uitval van systemen.

Oorsprong en betekenis: verklemmen komt van klem (clamp) met het prefix ver-, waarmee een toestand of gebeurtenis wordt aangeduid.

Oorzaken: verkeerde montage of uitlijning, slijtage van lagers of afdichtingen, vervuiling of corrosie, overbelasting, warmte-uitzetting en onvoldoende smering, of de aanwezigheid van vreemde voorwerpen die een vrije beweging blokkeren.

Gevolgen: verhoogde weerstand, oververhitting, schade aan assen, lagers of koppelingen, en mogelijk stilstand van productieprocessen of elektrische storingen als de verklemming daarmee samenhangt.

Diagnose en handelen: bij detectie machine uitschakelen, belasting ontlasten en bepalen of uitlijning, smering of reiniging volstaat; indien nodig delen vervangen of repareren, en daarna weer opstarten met monitoring.

Preventie: ontwerp- en onderhoudsmaatregelen die goede smering, tijdige vervanging van versleten onderdelen, correcte uitlijning en regelmatige inspectie omvatten; het voorkomen van vuil, corrosie en bijgevolg verklemming.

Zie ook: klemmen, ontklemmen, vastzetten.