Tandenplak

Tandenplak, ook wel tandplak genoemd in het dagelijks taalgebruik, is een plakkerige, kleurloze biofilm die zich voortdurend op het tandoppervlak vormt. Het bestaat uit een gemeenschap van bacteriën in een slijmerige matrix van eiwitten en zetmeelachtige stoffen die via speeksel aan de tanden kleven. Plaque kan zich al binnen enkele minuten na het poetsen opnieuw vormen en groeit als de mond van micro-organismen niet regelmatig wordt gereinigd.

Samenstelling en vorming: in de beginfase heersen vaak zuurproducerende en zuurafgevende bacteriën zoals Streptococcus en Actinomyces. Naarmate plaque rijpt, raken ook anaerobe bacteriesoorten betrokken. Bij aanwezigheid van zetmeelrijke en suikerrijke voeding kunnen deze bacteriën zuren produceren die het tandglazuur kunnen aantasten, wat cariës (gaatjes) kan bevorderen en ontstekingen rondom de tanden kan veroorzaken.

Gezondheidseffecten: overmatige plaque is een belangrijke oorzaak van tandvleesontsteking (gingivitis) en draagt bij aan paradontale aandoeningen bij langdurige ongereinigde plak. Daarnaast vergroot plaque het risico op cariës. Een goed plakbeheer helpt moderne depressies van orale ontstekingen en kan bijdraag leveren aan algehele mondgezondheid.

Detectie en preventie: plak kan zichtbaar of voelbaar zijn als een dunne, kleverige laag. Disclosing agents of kleurnaalden helpen bij het identificeren van achtergebleven plak. Preventie omvat regelmatig poetsen (minimaal twee keer per dag) met fluoride tandpasta, dagelijks interdentaal reinigen (tandenstokers of floss), beperkt suiker- en zetmeelrijke voeding, en regelmatige controles bij de tandarts of mondhygiënist. Professionele reiniging en, indien nodig, fluoridebehandeling of calculusverwijdering helpen plaque onder controle te houden.