Schepselijke

Schepselijke is een zeldzaam of archaïsch Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat betrekking heeft op schepsels of op wat met de schepping zelf te maken heeft. In theologische of filosofische teksten wordt het vaak gebruikt om een onderscheid aan te geven tussen de kenmerken van levende wezens (de schepping) en de Schepper. In hedendaags standaardtaal is schepselijke geen gangbare uitdrukking; moderne schrijvers kiezen meestal voor omschrijvingen als “van de schepping” of andere formuleringen die het begrip schepping duidelijk maken.

Etymologie en vormen

Het woord is afgeleid van het zelfstandig naamwoord schepsel (creature) en het achtervoegsel -lijk, waarmee een bijvoeglijk naamwoord ontstaat. De basisbetekenis ligt daarmee bij wat behoort tot, of kenmerkend is voor, de schepping en de wezens die daarin voorkomen. De vorm schepselijke verschijnt in overeenstemming met Nederlandse grammaticale regels wanneer men een bijvoeglijk woord voor een vrouwelijk of meervoudig zelfstandig naamwoord plaatst in de context van een zin.

Gebruik en context

Schepselijke wordt vooral aangetroffen in oudere of stilistische literaire teksten en in theologische disputen waarin men de aard van de schepping bespreekt. Het woord geeft een wat poëtische of beschouwende toon en kan worden gezien als een waarde- en metaforische aanduiding van de relatie tussen schepping en Schepper. In moderne gebruikte taal ligt de voorkeur doorgaans bij neutralere formuleringen, terwijl schepselijke kenmerken of schepselgerelateerde thema’s in gespecialiseerde publicaties kunnen voorkomen.

Zie ook

Schepsel, Schepping, Creatuur, Creaturelijk (alternatieve uitdrukkingen in oudere of literair taalgebruik).