Plisséstructuren

Plisséstructuren zijn regelmatige vouw- of plooiingspatronen die voorkomen in een materiaal of op een oppervlak. Ze geven een kenmerkende corrugale textuur en ontstaan wanneer delen van een materiaal verschillend krimpen, zwellen of vervormen, of wanneer plooiing opzettelijk wordt geïnduceerd en verankerd.

In de textielindustrie is plissé een veelgebruikte techniek om permanente plooiingen te creëren. Dit gebeurt voornamelijk met cellulosevezels zoals katoen of viscose. Een veelvoorkomende methode is een chemische behandeling met een zwakke zure oplossing, waardoor delen van de vezel krimpen terwijl andere delen intact blijven. Het resultaat zijn nauwe plooijes die blijvend zijn. Een alternatief is mechanisch pleating, gevolgd door thermische of chemische verankering van de plooiingen.

Naast textiel komen plisséstructuren voor in andere materialen, waaronder kunststoffilms en membranen. Hier kunnen krimp, vochtopname of temperatuurveranderingen plooiingen veroorzaken die de oppervlakte en het transport van stoffen beïnvloeden, en zo de functionele eigenschappen zoals poreuze structuur en lichtdiffusie veranderen.

In de bredere wetenschappen worden soortgelijke, meestal op grotere schaal voorkomende plooiingen ook beschreven als geplooide structuren. In architectuur en vormgeving worden soms plissé-achtige oppervlakken toegepast vanwege esthetiek, lichtdiffusie en akoestische eigenschappen.

Samenvattend verwijst plisséstructuren naar regelmatige plooi- of vouwpatronen die van textiel tot kunststof en tot geologische of architectonische contexten voorkomen, en die ontstaan of worden vastgelegd voor zowel functionele als esthetische doeleinden.