Overeenkomst

Een overeenkomst is een juridisch bindende afspraak tussen twee of meer partijen waarop rechten en verplichtingen rusten. Ze ontstaat doorgaans door een aanbod van de ene partij en een daaropvolgende aanvaarding door de andere partij. De aanvaarding moet overeenkomen met het aanbod en tijdig aan de aanbieder kenbaar zijn. Een overeenkomst kan ook stilzwijgend tot stand komen door gedragingen die duidelijk maken dat partijen overeenstemming beogen.

Voor de geldigheid gelden basiskaders: de partijen moeten handelingsbekwaam zijn, er moet vrijwillige wilsconcentratie zijn, en de inhoud moet mogelijk en wettig zijn. De inhoud moet bepaald of determinabel zijn. In de meeste gevallen volstaat een mondelinge of geschreven afspraak, maar sommige contracten vereisen een specifieke vorm, bijvoorbeeld een notariële akte bij overdracht van onroerende zaken of bij bepaalde verplichtingen die daar wettelijk toe verplicht zijn.

Soorten overeenkomsten: bilaterale overeenkomsten verplichten beide partijen tot wederzijdse prestaties; eenzijdige overeenkomsten beloven slechts door één partij een prestatie in ruil voor bijvoorbeeld een belofte of tegenprestatie van de ander. Overeenkomsten kunnen expliciet (uitgesproken) of impliciet (uit gedrag) tot stand komen.

Rechtsgevolgen: bij nakoming voldoen partijen aan hun verplichtingen. Bij tekortkoming kan de andere partij schadevergoeding vorderen, ontbinding of opschorting van de prestaties plaatsvinden, en in sommige gevallen kan vervangende of aanvullende uitvoering worden gevorderd.

Nietige en vernietigbare overeenkomsten: een overeenkomst kan nietig zijn wegens strijd met de wet of openbare orde, of vernietigbaar door wilsgebrek zoals dwaling, bedrog of bedreiging. De interpretatie en uitvoering worden daarnaast vaak beïnvloed door de toets aan redelijkheid en billijkheid.

Voorbeelden zijn koopovereenkomst, huurcontract en arbeidsovereenkomst. Overeenkomsten vormen zo het fundament van het privaatrecht.