handelingsbekwaam

Handelingsbekwaamheid is een begrip uit het Nederlandse civiele recht dat verwijst naar de bevoegdheid om rechtsgevolgen te kunnen laten ontstaan door eigen handelen, zonder tussenkomst van een vergaderde vertegenwoordiging. In de praktijk betekent dit dat iemand zelfstandig contracten kan sluiten, overeenkomsten aangaan en andere rechtsfeiten kan zetten.

Algemene uitgangspunt is dat een meerderjarige handelingsbekwaam is, tenzij de wet anders bepaalt of de rechter heeft vastgesteld dat iemand handelingsonbekwaam is. Een handelingsonbekwaam persoon kan geen rechtsgeldige handelingen verrichten zonder vertegenwoordiging of toestemming van een wettelijke vertegenwoordiger. Voorbeelden van vertegenwoordiging zijn een curator, bewindvoerder of bewindspersoon, afhankelijk van de aard van de aangelegenheid en de onderliggende beperking.

Bij minderjarigen ligt de handelingsbekwaamheid feitelijk anders. In beginsel hebben zij beperkte handelingsbekwaamheid: de meeste rechtsbetrekkingen vereisen toestemming van ouders of voogden. Er bestaan wel dagelijkse, eenvoudige handelingen die redelijkerwijs binnen het bereik van de jeugd vallen en waar ouders geen afzonderlijke toestemming voor nodig hebben, maar grotere of belangrijke verplichtingen vereisen meestal goedkeuring van een ouder of voogd.

In de praktijk heeft handelingsbekwaamheid invloed op de geldigheid van contracten en andere rechtsfiguren. Zonder adequate vertegenwoordiging kunnen bepaalde handelingen vernietigbaar of nietig zijn, en sommige betrekkingen vereisen voorafgaande toestemming of tussenkomst van een wettelijke vertegenwoordiger.

Zie ook: burgerlijk wetboek, curatele, mentorschap, bewind, meerderjarigheid.