Orgaantransplantatie

Orgaantransplantatie is een medische ingreep waarbij een mislukt of ernstig aangetast orgaan wordt vervangen door een functionerend orgaan van een donor. Organen kunnen afkomstig zijn van een overleden donor of van een levende donor (meestal nier of een deel van lever of alvleesklier). De meest voorkomende getransplanteerde organen zijn nieren, lever, hart, longen, en alvleesklier; ook samengestelde weefsels of delen kunnen worden getransplanteerd.

Tijdens de toewijzing van organen wordt rekening gehouden met bloedgroep, immunologische compatibiliteit, medische urgentie, wachttijd en geografische regels. De procedure omvat verwijdering van het zieke orgaan en het plaatsen van het donororgaan, met aansluiting van bloedvaten en galgangen en het herstellen van de bloedtoevoer.

Na de transplantatie krijgen patiënten immunosuppressieve medicatie om afstoting te voorkomen, meestal een combinatie van een calcineurine-inhibitor (bijv. tacrolimus), een antimetaboliet (azathioprine of mycophenolaat mofetil) en vaak corticosteroïden. Inductietherapie en andere therapieën bestaan. Immunosuppressie verhoogt het risico op infecties en bijwerkingen.

Ook na de ingreep is lange termijnzorg essentieel: regelmatige controles, bloedtesten, aanpassing van medicatie en soms biopsieën van het getransplanteerde orgaan om afstoting vroeg te signaleren. Succespercentages en langetermijnuitkomsten verschillen per orgaan, maar veel patiënten ervaren verbeterde levenskwaliteit en overleving.

Ethiek en wetgeving rondom orgaandonatie variëren per land; meestal geldt een orgaandonatieprogramma met opt-in of opt-out systemen. Een tekort aan donororganen blijft een wereldwijd probleem, wat wachttijden verlengt en druk zet op zorgsystemen.