Onderzoeksmethodiek

Onderzoeksmethodiek verwijst naar de systematische aanpak die onderzoekers gebruiken om een onderzoeksvraag te beantwoorden. Het omvat de keus voor een onderzoeksontwerp, de wijze van dataverzameling en de analysemethoden, evenals normen voor validiteit, betrouwbaarheid en ethiek.

Een onderzoeksontwerp geeft de structuur van een studie weer, inclusief de populatie, de variabelen en de controlemaatregelen. De methoden voor dataverzameling kunnen kwantitatief, kwalitatief of een combinatie (mixed methods) omvatten.

Kwantitatieve methoden werken met numerieke data en statistische analyses; kwalitatieve methoden richten zich op betekenis, context en interpretatie; mixed methods combineren die beide benaderingen.

Belangrijke fasen zijn: probleemdefinitie, literatuurstudie, operationalisatie van begrippen, ontwerpkeuzes, dataverzameling, data-analyse, interpretatie en rapportage.

Veelvoorkomende dataverzamelingsmethoden zijn: vragenlijsten en experimenten (kwantitatief) en interviews, focusgroepen, observaties en documentanalyse (kwalitatief); bij elk zijn instrumenten en protocollen vereist die betrouwbaar en valide moeten zijn.

Validiteit en betrouwbaarheid zijn kernbegrippen. In kwantitatief onderzoek gaat het om interne en externe validiteit en de betrouwbaarheid van metingen; kwalitatief onderzoek richt zich op trustworthiness, triangulatie en reflexiviteit.

Ethische overwegingen omvatten geïnformeerde toestemming, privacy en databescherming, anonimiteit van respondenten en transparante rapportage.

Toepassingsgebieden zijn onder meer de exacte wetenschappen, sociale wetenschappen, beleidsonderzoek en bedrijfswetenschappen, met aandacht voor reproduceerbaarheid en verantwoorde interpretatie.