Ondersimplificatie

Ondersimplificatie is een term uit de communicatiewetenschap die een tegenovergestelde houding beschrijft ten opzichte van oversimplificatie. Het verwijst naar de bewuste voorkeur voor nuance, context en onzekerheden in de overdracht van complexe informatie.

De kern van ondersimplificatie is het behouden van details die nodig zijn om accurately te begrijpen hoe een verschijnsel werkt. Het gaat niet om onbegrijpelijke uitleg, maar om het vermijden van simplistische causaliteiten en generalisaties. De term wordt gebruikt in wetenschapscommunicatie, journalistiek, beleid en onderwijs.

Ondersimplificatie staat tegenover oversimplificatie, dat informatie reduceert tot één oorzaak, één regel of een binary patroon. Bij ondersimplificatie wordt rekening gehouden met meerdere factoren, interacties en voorwaarden waaronder bepaalde uitspraken geldig zijn. Het doel is accurate weergave en transparantie over wat bekend is, wat onzeker is en welke variabiliteit er kan optreden.

Voorbeelden zijn onder meer het bespreken van meerdere drijfveren achter maatschappelijke verschijnselen, het communiceren van probabilistische uitkomsten in de geneeskunde, en het wel benoemen van uitzonderingen en contextafhankelijke factoren in juridische of beleidsmatige analyses. Het streven is om wel begrijpelijke uitleg te bieden zonder belangrijk nuanceverlies.

Voordelen van ondersimplificatie zijn nauwkeurigheid, geloofwaardigheid en minder kans op misleiding. Nadelen kunnen zijn dat informatie minder direct en toegankelijk overkomt en dat de communicatiedruk of cognitieve belasting toeneemt. Succesvolle toepassing vraagt afstemming op het doelpubliek en het geven van uitleg in lagen, met duidelijke aanduiding van wat bekend is en wat onzeker blijft.