Onderscheiden

Onderscheiden is een Nederlands werkwoord met meerdere verwante betekenissen die te maken hebben met verschil en identiteit. De basisbetekenis is het herkennen en aangeven van een verschil tussen twee of meer zaken, oftewel onderscheid maken. In deze betekenis wordt vaak gezegd: een onderscheid maken tussen A en B, of het onderzoek onderscheidt verschillende variabelen. In analytische of wetenschappelijke contexten verwijst het naar het classificeren en waarnemen van verschillen.

Een tweede gebruik betreft het zich onderscheiden van anderen. Met zich onderscheiden wordt bedoeld dat iemand of iets opvalt door bepaalde kenmerken, prestaties of kwaliteit. Voorbeelden zijn: zij onderscheidt zich door haar grondige analyse of het bedrijf onderscheidt zich van de concurrentie door innovatie.

Daarnaast kan onderscheiden ook verwijzen naar het ontvangen van erkenning of een onderscheiding. In die zin is onderscheiding (of onderscheiding/onderscheidingen) een zelfstandig naamwoord dat verwijst naar een prijs, eer of decoratie voor verdiensten. Bijvoorbeeld: hij ontving een onderscheiding voor zijn vrijwilligerswerk.

Terminologie en verwante termen: onderscheiden wordt gebruikt naast onderscheid (het verschil zelf) en onderscheiding (de daaraan gerelateerde erkenning, en in sommige gevallen als synoniem voor een onderscheid in classificatie). De term kan in neutrale of positieve contexten voorkomen; in gevoeligere situaties kan discrimineren een neutralere of kritiek geladen connotatie hebben, terwijl onderscheiden doorgaans informeel en informeel neutraal blijft.

Samengevat beschrijft onderscheid maken als cognitieve differentiatie, zich onderscheiden als uniek optreden, en onderscheiding als erkenning of prijs.