discrimineren

Discrimineren is een Nederlands werkwoord met twee hoofdbetrekkingen. In de neutrale betekenis betekent het onderscheid maken tussen zaken of personen: bijvoorbeeld verschillende kenmerken herkennen om te kunnen classificeren of vergelijken. In de dagelijkse taal verwijst discrimineren echter vaak naar onaardig of onrechtvaardig behandelen van mensen op basis van kenmerken zoals ras, afkomst, geslacht, leeftijd, handicap, religie of seksuele geaardheid. De term is afgeleid van het Latijnse discriminare, wat onderscheid of scheiding aanduidt.

Het verschil tussen legitiem differentiëren en discrimineren ligt in bedoeling en consequenties. Differentiatie kan noodzakelijk zijn voor bijvoorbeeld medische behandeling, onderwijs of marktanalyse. Discriminatie ontstaat wanneer iemand minder kansen of rechten krijgt door vooroordelen, stereotypen of bias in plaats van objectieve criteria. Discriminatie kan expliciet plaatsvinden of onbewust genoeg zijn om tot oneerlijke uitkomsten te leiden, zoals bij werving, huisvesting of toegang tot goederen en diensten.

Contexten en voorbeelden variëren van arbeidsmarkt tot publieke dienstverlening. Voorbeelden van discriminatie zijn het afwijzen van een sollicant met een bepaalde afkomst, het weigeren van huur op basis van religie, of het onterecht achterstellen van iemand met een handicap. Met de opkomst van data en algoritmes komen ook algorithmische discriminatie en voorspellingsdiscriminatie aan bod, waarbij besluitvorming onbedoeld bevooroordeeld raakt.

Wettelijk kader en maatschappelijke aanpak richten zich op gelijke behandeling en non-discriminatie. In Nederland geldt dat discriminatie op grond van kenmerken als ras, geslacht, leeftijd, handicap, religie en seksuele geaardheid verboden is in veel domeinen zoals werk, onderwijs en dienstverlening. Klachten kunnen worden ingediend bij daarvoor aangewezen instanties, en organisaties wordt aangeraden beleid te voeren dat diversiteit, inclusie en gelijke kansen bevordert.