Mercatorprojectie

Mercatorprojectie, ook wel Mercator-projectie genoemd, is een veelgebruikte kaartprojectie in de cartografie. Ze werd in 1569 ontwikkeld door de Vlaamse wiskundige en cartograaf Gerardus Mercator en is ontworpen om hoeken en vormen zo veel mogelijk te behouden. De projectie is cilindrisch van aard en werd oorspronkelijk bedoeld voor maritieme navigatie, omdat koerslijnen op de kaart als rechte lijnen kunnen worden getrokken, wat het bepalen van een koers vereenvoudigt.

Kenmerken van de Mercatorprojectie zijn onder meer rechte meridianen en rechte parallels die elkaar loodrecht snijden en zo een regelmatig rooster vormen. De projectie is conforme projectie: lokale hoeken en vormen blijven vrijwel behouden op elk niveau van in- en zoom. Wiskundig wordt de kaart gecreëerd met x = R lambda en y = R ln(tan(pi/4 + phi/2)), waarbij lambda de lengtegraden en phi de breedtegraad is en R de straal van de gebruikte aardbol. Door deze vorm is de schaalfactor sec(phi); de afstand tussen parallels neemt toe met toenemende breedte, waardoor gebieden dichter bij de polen sterk uitvergroot raken en de polen in feite buiten beeld kunnen blijven op een eindige kaart.

Toepassingen en kritiek: De conformiteit maakt Mercator populair voor nautische kaarten en wereldkaarten die richting en oriëntatie benadrukken. Daartegenover staat een aanzienlijke vergroting van gebieden bij hogere breedtes; polaire regio’s lijken aanzienlijk groter dan hun werkelijke omvang, terwijl gebieden dichter bij de evenaar relatief kleiner lijken. Moderne implementaties gebruiken vaak Web Mercator (EPSG:3857) in digitale kaarten, een variant die compatibel is met webtechnologieën maar dezelfde basisprincipes behoudt.