Meetwetenschap

Meetwetenschap, in het Nederlands vaak metrologie genoemd, is de wetenschap en praktijk van meten. Het bestudeert hoe meetprocessen verlopen, welke fouten kunnen optreden en hoe die fouten gekwantificeerd en beperkt kunnen worden. De discipline omvat theorie, methoden, normen en hulpmiddelen die nodig zijn om metingen betrouwbaar, herhaalbaar en traceerbaar te maken.

De wetenschap onderscheidt doorgaans drie hoofdgebieden: wetenschappelijke metrologie (ontwikkeling van meetprincipes en referenties), industriële metrologie (kalibratie en onderhoud van meetapparatuur in productie en kwaliteitszorg) en juridische of wettelijke metrologie (toepassing van meetnormen in handels-, veiligheids- en gezondheidsregels). Belangrijke concepten zijn traceerbaarheid—het kunnen terughalen van een meting naar internationale referenties—en onzekerheidsanalyse, die de mogelijke afwijkingen kwantificeert. Daarnaast spelen kalibratie, referentiematerialen en evaluatie van meetonzekerheid een centrale rol. De SI, het internationale stelsel van eenheden, definieert basis- en afgeleide eenheden; de basisunits zijn in 2019 herzien om nauwkeurigheid en stabiliteit te verbeteren. Nationale en internationale metrologische instituten zorgen voor standaarden en kalibratiediensten, zodat metingen tussen systemen uitwisselbaar blijven.

Historisch gezien heeft meetwetenschap wortels in het metrische tijdperk; de oprichting van het Bureau International des Poids et Mesures (BIPM) in 1875, na de Metre Convention, markeert een belangrijke stap in gestandaardiseerde meting.

Toepassingen liggen op het gebied van kwaliteitscontrole in productie, nauwkeurige dosering in de farmacie, precisieafmetingen in de elektronica en naleving van wettelijke normen rondom veiligheid en consumentenproducten. In veel landen ondersteunt een nationaal meetinstituut deze activiteiten en bewaakt het de traceerbaarheid van metingen.