Meerderheidsbesluitvorming

Meerderheidsbesluitvorming is een besluitvormingsproces waarbij een voorstel of kandidaat wordt aangenomen wanneer het een meerderheid van de geldige uitgebrachte stemmen behaalt. Het is een veelvoorkomend mechanisme in democratische systemen en in organisaties zoals parlementen, raden, verenigingen en bedrijven.

Er bestaan verschillende normen voor wat telt als een meerderheid: een absolute meerderheid (meer dan de helft van alle geldige stemmen); een relatieve of eenvoudige meerderheid (het voorstel krijgt meer stemmen dan elk alternatief, mogelijk zonder de helft van alle geldige stemmen); en supermajoriteiten (bijvoorbeeld twee derde of drie vijfden) voor belangrijke besluiten. In sommige systemen tellen abstenties niet mee bij de berekening van de absolute meerderheid.

Stemprocedures variëren: stemmen kunnen mondeling, schriftelijk, elektronisch of per stemming door het stemhokje plaatsvinden. Vaak geldt een quorum: voldoende participatie vereist om besluiten te kunnen nemen; bij afwezigheid kan het voorstel op de agenda blijven of worden uitgesteld.

Voordelen van meerderheidsbesluitvorming zijn efficiëntie en een duidelijke uitslag. Nadelen zijn dat de belangen van minderheden kunnen onderbelicht raken en dat zonder passende waarborgen de ’tyrannie van de meerderheid’ kan ontstaan. Daarom bestaan vaak regels zoals deliberatie, bezwaarprocedures en soms vereisten voor supermajoriteiten of veto’s voor belangrijke besluiten.

Toepassingscontexten variëren: in parlementen wordt wetgeving vaak aangenomen bij een eenvoudige of absolute meerderheid; grondwettelijke veranderingen vereisen meestal een supermajoriteit. In bedrijven en verenigingen gelden doorgaans meerderheidsregels voor besluiten door de raad of leden, met speciale regels voor essentiële besluiten zoals statutenwijzigingen.