supermajoriteiten

Supermajoriteiten zijn stemdrempels die hoger liggen dan een gewone meerderheid en die toegepast worden op beslissingen die als fundamenteel of gevoelig worden beschouwd binnen een wetgevend lichaam of organisatie. Ze vereisen meestal meer dan de helft van de uitgebrachte stemmen; gebruikelijke drempels zijn twee derde (ongeveer 66,7%), drie vijfde (60%) of een nog hogere grens, afhankelijk van de jurisdictie. In federale systemen kunnen drempels ook per kamer of per type besluit verschillen, en soms wordt gewerkt met gewogen stemmen.

Toepassingsgebieden zijn onder meer constitutionele amendementen, veranderingen in de regels van de procedure, grote fiscale maatregelen, begrotingen en belastingverhogingen, impeachment-procedures en verdragsratificatie. Ook herziening van de grondwet of constitutionele hervormingen vereisen in veel landen dergelijke hogere meerderheden.

Reden voor het bestaan van supermajoriteiten is het bevorderen van brede consensus, legitimiteit en stabiliteit. Ze moeten besluiten reflecteren van meerdere partijen en minderheidsbelangen beschermen tegen abrupte, eenzijdige veranderingen.

Kritiek: hoge drempels kunnen reformen blokkeren en leiden tot patstelling, waardoor besluitvorming stroef verloopt. Ze kunnen een samenhangende minderheid bijzondere macht geven en de democratische representatie vervormen als het politieke landschap onevenredig verdeeld is.

Voorbeelden: in de Verenigde Staten vereisen constitutionele amendementen tweederde goedkeuring in beide kamers en ratificatie door driekwart van de staten. In veel andere landen vereisen constitutionele herzieningen doorgaans een twee derde meerderheid in het parlement, soms aangevuld met aanvullende procedures.