meerderheden

Meerderheden is een bestuurlijk en politiek begrip dat verwijst naar het feit dat een groep of verzameling stemmen, zetels of leden meer dan de helft heeft. In het meervoud spreekt men vaak over verschillende vormen of contexten waarin meerderheden bestaan, bijvoorbeeld in parlementen, partijcoalities, verenigingen of bedrijven.

Er bestaan verschillende soorten meerderheden. Een absolute meerderheid is meer dan de helft van alle stemgerechtigden of zetels. Een relatieve of eenvoudige meerderheid is de grootste groep stemmen, maar mogelijk minder dan 50 procent. In parlementen kan ook sprake zijn van een zetelmeerderheid (meer dan de helft van de zetels) en van een supermeerderheid, waarbij voor bepaalde besluiten een grotere meerderheid vereist is, bijvoorbeeld twee derde of drie vijfden. Voor sommige fundamentele wijzigingen in een grondwet of constitutionele bepalingen bestaan vaak extra vereisten, soms unanimiteit.

In democratische systemen bepaalt een meerderheid doorgaans welke besluiten worden genomen, zoals wetgeving, begrotingen en beleidsplannen. Een coalitievorming ontstaat vaak omdat geen enkele partij een duidelijke meerderheid heeft. Tegelijk bestaan er waarborgen voor minderheden via grondrechten, constitutionele procedures en rechterlijke toetsing om te voorkomen dat een meerderheid rechten van minderheden uitsluit of schendt.

Toepassingen buiten de politiek zijn eveneens gebruikelijk. In bedrijven en verenigingen kan een meerderheidsbelang of een meerderheidsbesluit vereist zijn voor besluiten zoals benoemingen, fusies of statutenwijzigingen. Soms zijn bepaalde besluiten onderworpen aan bijzondere stemmenprocedures of vereisten voor unanieme instemming.

Kortom, meerderheden vormen de basis voor besluitvorming in veel samenlevingen, terwijl checks and balances en beschermingsmechanismen de positie van minderheden beschermen en de legitimiteit van beslissingen waarborgen.