Knooptapijten

Knooptapijten zijn tapijten waarvan de pile is gevormd door talloze losse knopen die rondom de warpdraden worden vastgezet. Elke knoop draagt bij aan het patroon en de textuur, waardoor knooptapijten bekend staan om hun detail en duurzaamheid. Deze techniek is historisch verbonden met Iran (Perzië), Turkije en aangrenzende regio’s, maar overal ter wereld is knopen toegepast.

Constructie en materialen: Een knoptapijt wordt geweven op een loom met warps en wefts. Door een patroon in knopen rondom de warpdraden te leggen ontstaat de pile; de knoopdichtheid (aantal knopen per vierkante inch of centimeter) bepaalt de scherpte van het ontwerp. Traditionele materialen zijn wol, katoen en zijde; moderne varianten kunnen mengsels of synthetische vezels gebruiken. Afwerking omvat trimmen van de pile en vaak een achterzijde.

Knooptypes en patronen: De twee belangrijkste knooptypen zijn de Turks/Ghiordes-knoop (symmetrisch) en de Perzische/Senneh-knoop (asymmetrisch). Het type knoop beïnvloedt de vorming van patronen en de zachtheid van het oppervlak. Patronen variëren van geometrische randen en medaillons tot bloemrijke en picturale scènes, met regionale stijlen zoals Tabiriz, Kashan, Heriz en Caucasus-centra.

Geschiedenis en productie: Knooptapijten ontstonden mogelijk tussen de 5e en 13e eeuw in het Midden-Oosten en Centraal-Azië en bereikten een hoog niveau onder Perzische dynastieën. Ze werden langs de Zijderoute verhandeld naar Europa en Afrika. Regionale wijken kennen eigen kenmerken, materialen en kleurpaletten.

Verzorging en waarde: Behoud door stofzuigen met zachte borstels, vermijden van direct zonlicht en vocht, en professionele reiniging wanneer nodig. Waarde wordt bepaald door knoopdichtheid, materiaal, leeftijd, staat van behoud en herkomst. Authentieke stukken met duidelijke documentatie hebben doorgaans hogere waardes.