Perzië

Perzië is de traditionele naam voor een historisch gebied op de Iraanse hoogvlakte, grotendeels overeenkomend met het huidige west- en zuidwesten van Iran. De naam is afgeleid van Pārsa (Parsa), het gebied waaruit de Perzische taal en cultuur voortkwamen en dat een centrale rol speelde in de vroegere beschavingen van de regio.

In de klassieke oudheid ontstond vanuit Perzië het Achaemenidische Rijk (circa 550–330 v.Chr.), gesticht door Cyrus de Grote. Het rijk strekte zich uit van Egypte tot Indus en kende Persepolis als een van zijn hoofdplaatsen naast Pasargadae. Na de val van de Achaemeneiden volgden de Parthische en vervolgens de Sassanidische rijken, die eeuwenlang de politieke en culturele macht in grote delen van West- en Centraal-Azië bepaalden.

Na de Islamitische verovering bleef Perzië een centraal cultureel en bestuurlijk centrum. In de middeleeuwen en vroege moderne tijd bloeide de Perzische cultuur op in literatuur, kunst en wetenschap. De Safavidische dynastie (1501–1736) maakte het soennitische kalifaat niet langer de dominante macht en vestigde Shia-islam als staatsgodsdienst, wat bijdroeg aan een sterk gevoel van nationale identiteit. Later volgden de Afsharen, de Qajars en de Pahlavis.

Vanaf 1935 werd Iran de officiële nationale naam voor het land; in internationale context wordt Perzië vooral als historische en culturele aanduiding gebruikt. Tegenwoordig verwijst Perzië naar de rijke erfenis van de Perzische beschaving, inclusief de Perzische taal (Farsi), literatuur, architectuur en kunst, die een diepe invloed heeft gehad op de regio en daarbuiten.