daarbuiten

Daarbuiten is een Nederlands adverbium dat gebruikt wordt om aan te geven dat iets zich buiten een bepaalde referentie bevindt, of om aan te geven dat er daarnaast nog iets geldt. Het kan zowel een ruimtelijke aanduiding zijn als een figuurlijke, naastere notie. In de ruimtelijke betekenis verwijst het naar een plek die buiten een eerder genoemd gebied ligt. In de figuurlijke betekenis introduceert het vaak een extra punt, uitzondering of aanvullende overweging.

Etymologie en woordstructuur: Daarbuiten is samengesteld uit daar (daarbeneden, op die plek) en buiten (aan de buitenzijde of buiten beschouwing). Het behoort tot een groep samengestelde adverbia die met buiten en soortgelijke elementen productief zijn in het Nederlands. Het komt zowel in gesproken taal als in geschreven taal voor, en is gangbaar in formele en journalistieke tekst.

Gebruik en nuances:

- Ruimtelijk: het woord noemt een locatie buiten een referentiepunt. Voorbeelden zijn denkbaar als “Het terrein ligt daarbuiten het punt waar we hebben afgesproken” of “Het dorp ligt daarbuiten.”

- Figuurlijk: het markeert wat buiten hetgeen eerder genoemd is, zoals “Daarbuiten zijn er nog onzekerheden” of “Daarbuiten speelt nog een rol.”

Daarbuiten kan naastwoorden als daarnaast en bovendien voorkomen, maar heeft een toon die vaak wat formeler en afstandelijker klinkt.

Synoniemen en verwante termen: daarnaast, bovendien, verder, behalve. Verwante uitdrukkingen zijn bijvoorbeeld "daarnaast" en "verder".

Zie ook: naastwoorden en adverbia in het Nederlands; begrippen als ruimtelijke verwijzing en figuurlijke uitbreiding.